HİKEMÎ POETİKA
Türk Edebiyatı ve İslam Edebiyatı’nın yeniden kuruluşu için öncelikli olarak edebi formların inşasına yol açabilecek, ön alabilecek esaslı bir norm inşa etmek gereklidir. Bu yüzden düzenlenecek olan veya başka bir deyiş ile açığa çıkarılacak olan norm için sağlam bir inanç yapısına ihtiyaç vardır. Bu inanç merkezli normun varlığı gelecek nesillerin köklerinden aldığı ilham ile yeni formların üretilmesini, ortaya konulmasını sağlayacaktır. Köklü bir norm inşasının gereği, İslam akidesinde saklıdır. Böylece dimağları coşturan, köklü geleneğimize ait inanç merkezli bir yapı ortaya çıkarabilmek mümkün olacaktır. Her şeyden evvel, beşeri zihnin zihni faaliyetleri içinde esaslı bir devrim yapılmalıdır. Bu devrim öyle ki beşeri bulunduğu konumdan alınarak gerçek konumlanması gerektiği mevziye taşınmaya güç yetirebilsin. Bu devrim, ancak İslam akidesi ile gerçekleşebilir. Müslüman zihni ile ortaya konabilecek sanat metinleri ancak yön tayin edici niteliğe sahip olabilir. Bu anlamda beşerin yolculuğu insanlığa ulaşabilecektir. Aksi hâlde ayağını yerde sürümekten geri durmayan bir toplum olmaktan öteye geçmeye güç yetirilemeyecektir.
Günümüz edebiyatının içinde bulunduğu durum esaslı bir edebi düşünceye yaslanmamaktadır. Bu durumu gerçek zamanlı düşünen her mütefekkirimiz idrak etmektedir. Artık, idrak etmek yetmez. Düşüncelerin eyleme geçtiği bir ortama ihtiyaç vardır. Bu anlamda her türlü sanat metinlerini kaleme alacak yazar adaylarının öncelikli olarak akide üzerinde durmaları ve nebevi bir eğitimden geçmeleri gerekmektedir. Bunun adı hikâye, şiir veya roman hiç fark etmez, türü ne olursa olsun, akideye sımsıkı bağlı kalınarak eser verilmelidir. Normun inşa edildiği geleneğin zemininde yeni zamanlı bir edebiyat yüzü zuhur etmelidir. Bu çabanın ardından gelecek nesiller esaslı ve hakiki normun üzerine yeni formlar inşa edebileceklerdir. Günümüzün esas problemi budur. Bu meseleleri atlayarak, kanonik bir yapının oluşması gerektiğini savunan ve çaba sarf edenler hüsran içindedirler. Gerçek sanat ve ilim eserleri nutku şeriflerin varlığı ile ortaya konula gelmiştir. Edebiyatın dirilişinde rol alacak her ferdin düşünce dünyasında akidenin ölçüsünü kurmuş olması gereklidir. Eğitimini tamamlamayan ferdin, kalem oynatmaya cesareti olmamalıdır. Herkes yazmaya ve okumaya yönlendiriliyor, bu gerçek ve esaslı iş yapacak olanları perdeliyor.
Bir başka konu ise bu problemlerin
içinden çıkıldıktan sonra biçimde üslubun ve dikkatin ne olması gerektiğinin
düşünülmesidir. Teklif niteliği taşıması niyetiyle şunlar söylenebilir: Eser de
insan gibi canlıdır. Bu nedenle üzerine giyeceği bir kıyafeti olmalı ve bu
kıyafetin geleneğinden kopuk olmaması gerekir. Geleneğine bağlı olmayan her
eser kendi yönünü kaybetmiş birer mahlûktur. Bu neden ile geleneğinden iz veya
sembol taşıması günümüz eserlerinin faydasınadır. İnsan bile dışını
değiştirmeden bırakın fenafillah olmayı, fenafirresul dahi olamaz. Bir
teklifimde şu ki vahiy kâtiplerinden başlamak suretiyle geleneğimize ait
eserlerin yeniden kontrolünün yapılarak inşa edilmesi ve düşlenen edebiyatın
formu o minvalde şekillendirilmesidir. Hiçbir fert kendi milleti ve dini
ölçüsünden kaçamaz. Sonunda bu zihin devriminin yapılacağı olgusunda
birleşilecektir. Bu meseleleri gereksiz ve küçük görerek Avrupai bir sistemin
savunuculuğuna devam eden kişiler medeniyetimizde ne yazardır, ne de aydın.
Türkçe’nin varlığını Yunus Emre’ye borçlu olduğumuzun farkında olanlar ferdin
kıymetinin farkında olmaktan uzak olduklarından edebiyatımız perişan olmuştur.
İnsan ve eser bir bütündür.
Son tahlilde, yeni bir edebi dirilişin muştusunu vermek istiyorum. Bütün olumsuz durumlara rağmen akidenin ölçüsünce hiçbir kaygı gütmeksizin yazanlar mevcuttur. Hikmetten uzak bir eser düşünülemez. Hikmetsiz diye düşünülen eserin hikmeti ise hikmetten uzak olduğunun düşünülmesidir. Bu anlamda herkesin yazdığı, hikmetin birer parçasıdır. Önemli olan hikmetin farkında olarak iş tutulmasıdır. Yoksa farklı kaygılar ile eser verilmemelidir.
Ahmet ŞİMŞEK
Yorumlar
Yorum Gönder